Finanse publiczne to dziedzina, która dotyczy każdego z nas. Dzięki finansom publicznym możemy mieć dostęp do wielu usług publicznych. Możemy również otrzymywać między innymi zasiłki, dotacje oraz inne środki pieniężne od państwa. Warto więc znać definicję finansów publicznych oraz ich funkcje. W tym artykule sprawdzamy, co trzeba wiedzieć o finansach publicznych.
Jaka jest definicja finansów publicznych?
Czym są finanse publiczne? Najprościej można napisać, że są to wszystkie zasoby pieniężne znajdujące się w dyspozycji władz publicznych. Finanse publiczne mają wiele źródeł. Składają się na nie wszystkie podatki oraz inne daniny. Środki składające się na finanse publiczne mogą pochodzić również z majątku publicznego oraz ze środków otrzymanych w wyniku zaciągnięcia kredytu lub pożyczki. Finanse publiczne dzielą się na finanse państwa, finanse jednostek samorządu terytorialnego, a także finanse systemu ubezpieczeń społecznych. W polskim systemie prawnym do sektora finansów publicznych można zaliczyć między innymi organa władzy publicznej, jednostki samorządu terytorialnego oraz jednostki budżetowe. Do sektora finansów publicznych zalicza się również Narodowy Fundusz Zdrowia, dzięki któremu państwo może realizować zadania związane z ochroną zdrowia.
Jakie funkcje posiadają finanse publiczne?
Dzięki finansom publicznym państwo może realizować wszystkie najważniejsze cele społeczne. Kieruje się przy tym zasadą sprawiedliwości społecznej. Wyróżniamy trzy najważniejsze funkcje finansów publicznych. Do funkcji finansów publicznych zaliczamy funkcję alokacyjną, redystrybucyjną oraz stabilizacyjną. Funkcja alokacyjna finansów publicznych polega na finansowaniu dóbr publicznych, do których dostęp komercyjny mógłby być niemożliwy dla wybranych grup społecznych. Jako przykład można podać tutaj ochronę zdrowia, oświatę oraz bezpieczeństwo publiczne. Funkcja redystrybucyjna polega na podziale dóbr i dochodu wypracowanego przez całe społeczeństwo na zasadzie sprawiedliwości społecznej. Funkcja stabilizacyjna daje możliwość łagodzenia skutków kryzysów gospodarczych. Łagodzenie odbywa się dzięki wybranym narzędziom polityki fiskalnej.
Czym przejawia się stabilność finansów publicznych?
Przez stabilność finansów publicznych rozumiemy zdolność państwa do wywiązywania się ze swoich zadań bez zagrożenia niewypłacalnością. Na stabilność finansów publicznych ma wpływ między innymi wysokość długu publicznego oraz stosunek długu publicznego do produktu krajowego brutto. Przez dług publiczny rozumiemy całość zadłużenia danego państwa wobec krajowych i zagranicznych kredytodawców oraz pożyczkodawców. Inne czynniki wpływające na stabilność finansów publicznych to wysokość deficytu sektora jednostek rządowych i samorządowych oraz wysokość deficytu budżetowego. Przez deficyt rozumiemy nadwyżkę wydatków budżetu nad dochodami i konieczność pokrywania różnicy za pomocą kredytów i pożyczek. Na stabilność finansów publicznych pośrednio może mieć również wpływ tempo wzrostu produktu krajowego brutto.
